Lista urzędów państwowych
Trójstopniowy podział administracyjny (terytorialny) Polski został wprowadzony z dniem 1 stycznia 1999 roku. Zgodnie z nim terytorium Polski podzielone zostało na województwa, następnie na powiaty (w tym gminy mające status miast na prawach powiatu) oraz gminy. Podział ten zastąpił obowiązujący od 1975 roku dwustopniowy podział administracyjny na województwa i gminy.
Wprowadzony w 1999 roku podział obejmował:
16 województw,
308 powiatów i 65 miast na prawach powiatu,
2489 gmin (w tym 11 gmin m.st. Warszawy).
Podział ten, od chwili jego wprowadzenia, ulega niewielkim modyfikacjom. W 2002 roku utworzono 7 powiatów i jedną gminę, jeden powiat przekształcono w miasto na prawach powiatu oraz zlikwidowano 12 gmin, w 2003 roku zlikwidowano jedno miasto na prawach powiatu (przywrócone następnie w 2013 roku), w 2010 roku utworzono jedną gminę, w 2015 oraz 2019 roku zlikwidowano po jednej gminie. Dodatkowo co roku następują niewielkie korekty granic województw, powiatów i gmin. Według stanu na 1 stycznia 2022 r. podział administracyjny Polski obejmował:
16 województw,
314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu,
2477 gmin (w tym 302 gminy miejskie, 662 gminy miejsko-wiejskie i 1513 gmin wiejskich).
Informacje o liczebności poszczególnych jednostek administracyjnych w poszczególnych latach można uzyskać na stronie Rejestru TERYT.
Na podstawie podziału administracyjnego Polski ustalone są rodzaje gmin oraz obszary miejskie i wiejskie
Dane statystyczne
Stan na 1 stycznia 2020 r.
Flaga | Województwo | Siedziba władz | Powierz chnia w km² |
Ludność (30 VI 2020) |
Gęstość zaludn. na km² |
Miasta | II stopień adm. | Gminy | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
powiaty | m. na prawach powiatu | ogółem | miejskie | wiejskie | miejsko-wiejskie | |||||||
![]() |
dolnośląskie | Wrocław | 19 946,70 | 2 898 525 | 145,31 | 91 | 26 | 4 | 169 | 35 | 78 | 56 |
![]() |
kujawsko-pomorskie | Bydgoszcz i Toruń | 17 971,34 | 2 069 273 | 115,14 | 52 | 19 | 4 | 144 | 17 | 92 | 35 |
![]() |
lubelskie | Lublin | 25 122,46 | 2 103 342 | 83,72 | 48 | 20 | 4 | 213 | 20 | 165 | 28 |
![]() |
lubuskie | Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra | 13 987,93 | 1 010 177 | 72,22 | 43 | 12 | 2 | 82 | 9 | 39 | 34 |
![]() |
łódzkie | Łódź | 18 218,95 | 2 448 713 | 134,40 | 46 | 21 | 3 | 177 | 18 | 131 | 28 |
![]() |
małopolskie | Kraków | 15 182,79 | 3 413 931 | 224,86 | 62 | 19 | 3 | 182 | 14 | 120 | 48 |
![]() |
mazowieckie | Warszawa | 35 558,47 | 5 428 031 | 152,65 | 89 | 37 | 5 | 314 | 35 | 225 | 54 |
![]() |
opolskie | Opole | 9 411,87 | 980 771 | 104,21 | 36 | 11 | 1 | 71 | 3 | 35 | 33 |
![]() |
podkarpackie | Rzeszów | 17 845,76 | 2 125 901 | 119,13 | 51 | 21 | 4 | 160 | 16 | 109 | 35 |
![]() |
podlaskie | Białystok | 20 187,02 | 1 176 576 | 58,28 | 40 | 14 | 3 | 118 | 13 | 78 | 27 |
![]() |
pomorskie | Gdańsk | 18 323,68 | 2 346 717 | 128,07 | 42 | 16 | 4 | 123 | 22 | 81 | 20 |
![]() |
śląskie | Katowice | 12 333,09 | 4 508 078 | 365,53 | 71 | 17 | 19 | 167 | 49 | 96 | 22 |
![]() |
świętokrzyskie | Kielce | 11 710,50 | 1 230 044 | 105,03 | 44 | 13 | 1 | 102 | 5 | 58 | 39 |
![]() |
warmińsko-mazurskie | Olsztyn | 24 173,47 | 1 420 514 | 58,76 | 50 | 19 | 2 | 116 | 16 | 66 | 34 |
![]() |
wielkopolskie | Poznań | 29 826,50 | 3 500 361 | 117,36 | 113 | 31 | 4 | 226 | 19 | 113 | 94 |
![]() |
zachodniopomorskie | Szczecin | 22 904,72 | 1 693 219 | 73,92 | 66 | 18 | 3 | 113 | 11 | 47 | 55 |
Podkategorie
Województwo dolnośląskie
Herb województwa dolnośląskiego – symbol województwa dolnośląskiego. Herbem województwa dolnośląskiego jest w polu złotym orzeł czarny z przepaską w kształcie półksiężyca z zaćwieczonym krzyżem. Herb wywodzi się bezpośrednio od historycznego herbu Śląska.
Herb został ustanowiony Uchwałą Nr XVIII/305/2000 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 25 lutego 2000 roku. 23 lipca 2009 roku, po uwzględnieniu uwag Komisji Heraldycznej przy MSWiA, radni sejmiku przyjęli projekt nowego kształtu orła, który 9 października 2009 roku Komisja Heraldyczna zaopiniowała pozytywnie. Nowy herb został przyjęty Uchwałą Nr XLVII/810/09 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 17 grudnia 2009 roku.
Symbol ten jest herbem księcia śląskiego Henryka II Pobożnego. Księżyc z krzyżem odziedziczył on po ojcu Henryku I Brodatym. Sam zaś dodał orła symbolizującego potęgę Śląska i jego dominację nad innymi dzielnicami Polski. Z czasem herb stał się symbolem całego Śląska.
Województwo kujawsko-pomorskie
Herb województwa kujawsko-pomorskiego – symbol województwa kujawsko-pomorskiego. Herb województwa kujawsko-pomorskiego przedstawia w polu srebrnym pół orła czerwonego o dziobie, języku i pazurach złotych, i pół lwa czarnego o języku czerwonym i pazurach czarnych, na głowach połuorła i połulwa złota korona otwarta z umieszczonymi w niej klejnotami w kolorze czerwonym.
Herb został przyjęty uchwałą sejmiku w dniu 10 lipca 2000 roku.
„Hybryda kujawska” (połuorzeł-połulew) symbolizuje Kujawy, natomiast srebrne pole województwo chełmińskie I Rzeczypospolitej, którego większość terytorium znalazło się w nowym woj. kujawsko-pomorskim.
Województwo lubelskiego
Herb województwa lubelskiego – symbol województwa lubelskiego.
Herb województwa lubelskiego przedstawia w czerwonym polu herbowym, białego jelenia w skoku ze złotą koroną królewską na szyi. Jeleń skierowany jest w heraldycznie prawą stronę.
Herb przypomina w pewnym stopniu herb Brochwicz. Został ustanowiony Uchwałą Nr XLVI/615/02 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 23 września 2002 r. Autorem projektu był Andrzej Heidrich.
Województwo lubuskie
Herb województwa lubuskiego – symbol województwa lubuskiego. Herb województwa lubuskiego to tarcza dwudzielna w słup – na czerwono i zielono. W polu lewym połowa srebrnego orła w koronie, w polu prawym dwie sześcioramienne złote gwiazdy w słup. Barwa zielona symbolizuje lasy, które pokrywają połowę powierzchni województwa, orzeł – związki regionu z Polską, a gwiazdy – dwie stolice województwa.
Herb został zatwierdzony przez sejmik województwa 26 czerwca 2000 r.
Autorem projektu herbu jest Wojciech Strzyżewski, profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Województwo łódzkie
Herb województwa łódzkiego – symbol województwa łódzkiego. Herb województwa łódzkiego to tarcza trójdzielna w słup. W polu pierwszym złotym od głowicy umieszczony jest połulew czerwony, w polu drugim czerwonym od głowicy zwrócone ku sobie: połuorzeł srebrny i połuorzeł czarny, od podstawy – orzeł czarny niekoronowany z majuskułową złotą literą R na piersi, w polu trzecim złotym od głowicy: połulew czerwony. Na głowy hybryd heraldycznych nałożone są złote korony. Szpony i dzioby orłów złote, języki lwów czerwone.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 25 czerwca 2002 r..
Przed ustanowieniem obecnego herbu województwo posługiwało się bezprawnie wizerunkiem herbu powiatu łęczyckiego.
Województwo małopolskie
Herb województwa małopolskiego – symbol województwa małopolskiego. Herb województwa małopolskiego to w polu czerwonym ukoronowany orzeł biały ze złotą przepaską zakończoną trójliściem przez skrzydła, takim że dziobem, językiem i szponami. Korona na głowie orła: gotycka, otwarta.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 24 maja 1999 r.
Autorami herbu są dr hab. Wojciech Drelicharz i dr hab. Zenon Piech z Zakładu Nauk Pomocniczych Historii UJ. Opracowanie plastyczne wykonała Barbara Widłak.
Herb ten nawiązuje do herbu województwa krakowskiego I Rzeczypospolitej, który powstał już za czasów Kazimierza III Wielkiego w XIV wieku. Stylizacja orła nawiązuje do formy renesansowej, kiedy zaczęto odróżniać herb województwa od państwowego.
Województwo mazowieckie
Herb województwa mazowieckiego – symbol województwa mazowieckiego. Herb województwa mazowieckiego przedstawia w polu czerwonym białego orła, o dziobie i szponach złotych.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 29 maja 2006 r.
Autorem projektu był Andrzej Heidrich.
Województwo opolskie
Herb województwa opolskiego – symbol województwa opolskiego. Herb przedstawia w polu błękitnym złotego orła górnośląskiego w koronie z czasów ostatniego księcia opolskiego Jana II Dobrego. Herb został ustanowiony w kwietniu 2001 r. uchwałą sejmiku województwa. Herb znajduje się także na fladze urzędowej województwa.
Zarząd Województwa Opolskiego uchwałą nr 2715/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. przyjął System Identyfikacji Wizualnej Województwa Opolskiego, w którym dokonano nieznacznych zmian wizerunku herbu województwa i ustalono kolorystykę zgodną z przyjętą dla flagi.
Zasady używania herbu określa uchwała Nr 1023/2001 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 4 września 2001 w sprawie używania herbu Województwa Opolskiego.
Województwo podkarpackie
Herb województwa podkarpackiego – symbol województwa podkarpackiego. Herb przedstawia na tarczy dwudzielnej w słup w lewym polu czerwonym gryfa ukoronowanego srebrnego wspiętego w lewo, w prawym błękitnym lwa ukoronowanego złotego wspiętego o języku czerwonym. Ponad nimi krzyż kawalerski srebrny.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 28 sierpnia 2000 r.
Województwo podlaskie
Herb województwa podlaskiego – symbol województwa podlaskiego. Herb przedstawia na tarczy czerwonej dwudzielnej w pas w polu górnym białego orła ze złotymi: dziobem, łapami i koroną na głowie, w polu dolnym rycerza na srebrnym koniu, w zbroi srebrnej i w takimż szyszaku, z mieczem srebrnym o złotej rękojeści wzniesionym w prawej ręce, na lewym ramieniu trzymającego tarczę błękitną z podwójnym krzyżem złotym na błękitnym polu. Ostroga rycerza i uprząż końska są złote, siodło i czaprak koński błękitne.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 19 lutego 2001 r.
Autorem projektu herbu jest Tadeusz Gajl.
Województwo pomorskie
Herb województwa pomorskiego – symbol województwa pomorskiego. Herb stanowi wizerunek czarnego gryfa, ze wzniesionymi skrzydłami, z wysuniętym językiem koloru czerwonego, umieszczony w polu tarczy herbowej koloru złotego. Został ustanowiony w 2002 r., pomimo negatywnej opinii Komisji Heraldycznej przy MSWiA. Autorem wzoru herbu jest Wawrzyniec Samp.
W 2008 roku Zarząd Województwa Pomorskiego w celu promocji województwa pomorskiego i tym samym zakupu lub produkcji haseł reklamowych, logotypów i gadżetów związanych z regionem i stanowiących jego identyfikację wprowadził system identyfikacji wizualnej zawierający zmodyfikowany wzór herbu. Zarząd województwa bez zgody sejmiku województwa zatwierdził zmienione ustawienie gryfa w tarczy oraz sam odcień barwy tarczy herbowej. Herb ten był używany do 2010 r.
Pierwowzorem herbu jest XVI-wieczny fresk z wizerunkiem gryfa, który znajduje się w prezbiterium archikatedry oliwskiej.
Wizerunek czarnego gryfa patrzącego w prawą stronę, na złotym tle, uznaje się za herb Kaszub. Dlatego też bardzo często utożsamia się te dwa herby; niektóre źródła podają nawet, że to jeden i ten sam herb.
W 1999 roku został rozpisany konkurs na herb województwa pomorskiego. Pierwotnie wybrany projekt herbu łączył ze sobą orła mieczowego, symbol Prus i Pomorza Gdańskiego, oraz czarnego gryfa, będącego symbolem Kaszub. Na czarnym orle mieczowym znajdowała się tarcza herbowa o złotym polu z czarnym gryfem.
Województwo śląskie
Herb województwa śląskiego – symbol województwa śląskiego. Herb województwa śląskiego to w polu błękitnym złoty orzeł bez korony.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 11 czerwca 2001 r.
Województwo świętokrzyskie
Herb województwa świętokrzyskiego – symbol województwa świętokrzyskiego. Herb stanowi tarcza czwórdzielna w krzyż. W polu pierwszym błękitnym krzyż patriarchalny złoty; w polu drugim czerwonym orzeł biały o dziobie i szponach złotych; w polu trzecim osiem czerwonych i srebrnych pasów ułożonych na przemian; w polu czwartym błękitnym osiem gwiazd sześcioramiennych złotych.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 28 grudnia 2012 r.
W latach 1999-2013 województwo używało herbu ustanowionego uchwałą sejmiku w dniu 11 października 1999 r.
Województwo warmińsko-mazurskie
Herb województwa warmińsko-mazurskiego – symbol województwa warmińsko-mazurskiego. Herb województwa warmińsko-mazurskiego to tarcza trójdzielna o polach barwy czerwonej, dwudzielna w pas i dwudzielna w słup w dolnej części. W polu pierwszym umieszczony jest Orzeł Biały w koronie, ze złotym dziobem, takąż przepaską na skrzydłach i takimiż szponami. W polu drugim Baranek Boży srebrny (biały) ze złotym nimbem, z czerwonym krzyżem wewnątrz, krwawiący do kielicha złotego, podtrzymujący nogą przednią chorągiew srebrną (białą) z czerwonym krzyżem osadzoną na drzewcu złotym zwieńczonym takimż krzyżem. W polu trzecim czarny orzeł ze złotym dziobem, takąż przepaską na skrzydłach i takimiż szponami, ze złotą koroną na szyi, przepasany na piersi takąż literą S.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku województwa 6 sierpnia 2002 r.
Województwo wielkopolskie
Herb województwa zachodniopomorskiego – to jeden z symboli województwa zachodniopomorskiego, jednostki administracyjnej Polski.
Województwo zachodniopomorskie
Herb województwa wielkopolskiego – symbol województwa wielkopolskiego. Herb województwa wielkopolskiego to w polu czerwonym orzeł srebrny, z przepaską złotą na skrzydłach, złotym dziobem zwróconym w prawo, złotymi nogami i złotą przewiązką na ogonie, w polu czerwonym umieszczony na planie trójkątnej gotyckiej tarczy herbowej. Jest to uszczerbiony (pozbawiony korony) orzeł wzorowany na herbie z pieczęci majestatycznej Przemysła II.
Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku w dniu 31 stycznia 2000 roku.